Tag: schaling

Vraag

Student vroeg mij laatst: mag ik een Likertschaal ook als metrische variabele hanteren?

Antwoord

Hij wist vast niet dat achter die vraag al heel veel literatuur schuilgaat. De essentie is:

• Ja, als je van plan bent een latente variabele te meten. Dus een nieuwe variabele gaat maken op basis van een aantal vragen met een Likertschaal, zoals een attitude.
• Nee, als je alleen maar wil weten wat het antwoord is op een vraag met een Likertschaal.

Daar horen dan ook verschillende analysetechnieken bij (zie hieronder tabel 2). Onderstaand de uitleg van dit antwoord.

Equidistantie

De Likertschaal is een veelgebruikte manier van het vragen naar attitudes en meningen van respondenten (Likert scale, nd). Likert (1932) heeft deze ooit ontworpen om invulling te geven aan de wens om aspecten van persoonlijkheids- en karaktereigenschappen (‘traits of personality and character’) meetbaar te krijgen. De meest gebruikte vorm is in Nederland een vijfpuntsschaal (Brinkman, 2014), maar ook een zevenpuntsschaal komt voor. Een standaard antwoordschaling kent equidistantie ( Likert, 1932; Schriemer, 2014). Equidistantie is een begrip ontleent uit de geografie en betekent ‘gelijke afstanden’. Dat houdt in dit geval in dat de afstand tussen ‘1’ en ‘2’ even groot is als de afstand tussen ‘2’ en ‘3’, enzovoorts. zie tabel 1.

Een voorbeeld waarbij de onderlinge afstanden niet meer gelijk zijn is bijvoorbeeld: 1 = absoluut onwaarschijnlijk, 2 = beetje onwaarschijnlijk, 3 = misschien waarschijnlijk, 4 = waarschijnlijk, 5 = zeer waarschijnlijk. Deze schalen noemen we ongebalanceerd (Berg, Mehciz, Houtkoop-Steenstra & Holleman, 2002) of asymmetrisch (Joshi, Kale, Chandel & Pal, 2012). Over die Likertschaal & -methode is echt veel over geschreven. Een mooi overzichtsartikel is van de hand van Joshi et al (2015) waar ze ingaan op de verschillen en overeenkomsten tussen vijf- en zevenpuntsschalen en (de hamvraag in deze) of je zo’n vraag met een dergelijke schaal nu wel of niet als metrische variabele mag hanteren.

De hamvraag: ordinaal of intervalgeschaald

Om die vraag te beantwoorden moet de onderzoeker eerst vastleggen wat hij wil: een latente variabele meetbaar maken of (losse) vragen stellen die de Likertschaling hebben. Joshi et al (2012) stellen dan ook met klem dat die beslissing vooraf, bij het maken van de vragenlijst, vastgesteld moet zijn door de onderzoeker en dus niet achteraf. Want er is een verschil tussen vragen met de bedoeling een Likertschaal te maken en een Likertschaal-achtige vraag. Boone & Boone (2012) leggen dat omstandig uit.

• “(…) Likert-type items as single questions that use some aspect of the original Likert response alternatives. While multiple questions may be used in a research instrument, there is no attempt by the researcher to combine the responses from the items into a composite scale.”
• “A Likert scale, on the other hand, is composed of a series of four or more Likert-type items that are combined into a single composite score/variable during the data analysis process.”

Het gevolg van die keuze voor de schaling betekent dat er verschillen zijn in de statistische analyses die je kunt uitvoeren. In Schriemer (2017) leg ik uit aan de hand van de tabellen 5.1 (p.132) en 6.1 (p.160) welke analyses gerechtvaardigd zijn, gegeven de schaling van variabelen. In dit specifieke geval omtrent de Likertschalen is de volgende indeling te maken (mede geïnspireerd op de artikelen Boone & Boone (2012) en Joshi et al (2015), zie tabel 2.

Let op: niet neutraal hanteren hè!

Literatuur

Berg, H. van den, Mehciz, M, Houtkoop-Steenstra, H. & Holleman, B. (2002). Opinie-meten of opinie-maken? De rol van stellingvragen in markt- en opinieonderzoek. Amsterdam: Stichting voor Culturele Studies

Boone, H.N. & Boone, D.A. (2012). Analyzing Likert Data. Journal of Extension. Volume 50, No 2, Article number 2TOT2. Geraadpleegd op 03-03-2019 via https://www.researchgate.net/profile/Mahdi_Safarpour/post/what_is_a_logistic_regression_analysis/attachment/59d622fb79197b8077981513/AS:304626539139073@1449640034657/download/Likert+Scale+vs+Likert+Item+%28Good+Source%29.pdf

Brinkman, J.H.M. (2014). De vragenlijst. Een goed meetinstrument voor toepasbaar onderzoek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers bv

Joshi, A., Kale, S., Chandel, S. & Pal, D.K. (2015). Likert Scale: Explored and Explained. British Journal of Applied Science & Technology 7(4): 396-403. Geraadpleegd 03-03-2019 via https://www.researchgate.net/publication/276394797_Likert_Scale_Explored_and_Explained

Likert, R. (1932). A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 22(140), pp.1–55.

Likert scale (nd). Likert scale. Geraadpleegd op 12-02-2018 via https://en.wikipedia.org/wiki/Likert_scale

Schriemer, M.G. (20-06-2014). Grrr. Ik ben niet neutraal. [Blog]

Schriemer, M.G. (2017). Statistiek voor de beroepspraktijk. Statistiek leren lezen, daarna begrijpen en berekenen met SPSS. Voor hbo en wo. Tweede herziene druk. Haarlem: SVW